Dzień dobry Państwu,
pozwólcie, że również i ja wtrącę swoje "trzy grosze" do tak interesującej dyskusji w tym wątku.
I. Przeżywalność jednej pszczoły w warunkach niskich temperatur. Pszczoła umiera po godzinie przebywania w temp. - 6 stopni C. Pojedyncza pszczoła zapada w stan odrętwienia w temperaturze +9 do +12 stopni C. i może wytrwać w nim przez 5 - 6 godzin ((Free J. B., Spencer-Booth Y. 1958. Chudy-Mickiewicz B. 1994). Powrót tej pszczoły do poprzedniej aktywności następuje przy temperaturze + 18 stopni C., bowiem w takiej temperaturze mogą pracować mięśnie lotne, pomieszczone na tułowiu pszczoły (Tamże). W związku z tym w niskich temperaturach pszczoły muszą tworzyć skupiska, aby móc przeżyć.
II. Pszczoły zaczynają tworzyć luźnie skupiska już w temperaturze +18 stopni C., a w temperaturze zewnętrznej +10 stopni C. tworzą zwarty kłąb, którego kształt zależny jest od miejsca zawieszenia się. Jeżeli zawiesza się w dolnej części ramek, to ma kształt dzwonu, a w środkowej części ma kształt owalny, który jest najbardziej optymalny z punktu widzenia utrzymywania temperatury (Chudy-Mickiewicz B. 1994). W tej temperaturze otoczenia (+10 stopni C.) otoczka kłębu składa się z 60 % zimujących pszczół. W miarę obniżania się temperatury zewnętrznej, kłąb zmniejsza swą objętość. Temperatura środka kłębu zazwyczaj jest dwukrotnie wyższa od otoczki i waha się od +18 do +24 stopni C. (w kłębie bezczerwiowym). Jeżeli pszczoły wychowują czerw - temperatura środka kłębu wynosi ok. + 35 stopni C. (Chudy-Mickiewicz 1994).
Budowa kłębu zimowego jest dość złożona i składa się otoczki stworzonej przez pszczoły starsze. Pszczoły w uliczkach ustawiają się jedna przy drugiej, odwłokami na zewnątrz. Pszczoły wypełniają również puste komórki plastrów. Ciaśniej, przy niższej temperaturze zewnętrznej i luźniej - przy wyższych temperaturach. Środek kłębu jest luźny, w którym przemieszcza się matka wraz ze swoim "dworem" złożonym z młodych pszczół. Duże znaczenie uczeni przywiązują do włosków pszczoły znajdujące się na całym ciele pszczoły. One to sprawiają, że straty ciepła są minimalizowane w otoczce pszczół.
III. WPŁYW NISKICH TEMPERATUR NA RODZINĘ PSZCZELĄ.
Southwick E.E. (1982), badał wydatek energetyczny 1500 pszczół w temperaturach ujemnych otoczenia. Z jego doświadczeń nas interesuje tylko jedna informacja: w temperaturze -55 stopni C. w środku kłębu tej rodzinki nic złego nie działo się, jedynie nastąpił szczytowy metabolizm pszczół związany z wytwarzaniem energii cieplnej. Przy dalszym obniżaniu temperatury do - 80 stopni, metabolizm zmniejsza się prowadzący do obniżenia temperatury otoczki i centrum kłębu oraz do śmierci pszczół (Southwick E.E. 1982, 1984, 1985, Chudy-Mickiewicz B.
IV. Wnioski (własne)
1. W naszej strefie klimatycznej ujemne temperatury zimy nie osiągają -40 stopni C. w związku z tym dla naszych pszczół nawet największe mrozy nie są żadnym zagrożeniem. Dlatego pszczoły mogą zimować w pudełkach kartonowych pod warunkiem zabezpieczenia ich przed wilgocią;
2. Największym niebezpieczeństwem dla zimujących pszczół są duże przeciągi i wilgoć. Przeciągi w ulach z osiatkowaną dennicą łagodzimy przez wstawienie specjalnej "śluzy" złożonej z korpusu lub półkorpusu założonymi pustymi ramkami, a na to zakładamy korpus gniazdowy;
3. Pszczoły zimowane w ulach nieocieplanych (ocieplenie górne) doskonale zimują, a na wiosnę charakteryzują się większym wigorem i zdrowotnością;
4. W naszym zakresie temperatur zimowych pszczoły zużywają mniej pokarmu w ulach nieocieplonych w porównaniu do uli ocieplonych, ponieważ okresy bezczerwiowe zazwyczaj są dłuższe u tych pierwszych.
Opory przed zimowlą pszczół w ulach jednościennych, lub w ulach z siatką zamiast dennicy stałej wynikają - moim zdaniem - z dwóch rzeczy:
1. tradycji i przyzwyczajenia przenoszenia naszego myślenia o owadach podobnie jak o ludziach, którzy muszą mieć w pomieszczeniach w których przebywają, stałą i dodatnią temperaturę (ok. + 18 stopni C.);
2. konieczności przygotowania pszczół do pożytków wczesnych. Pszczoły pozostawione same sobie w zimnym ulu np. w kartonie, opóźnią swój rozwój o kilka tygodni i wówczas pszczelarze mogą tylko pomarzyć o miodzie wierzbowym, mniszkowym, a może nawet rzepakowym. Jeżeli chodzi o ule z osiatkowaną dennicą to żaden problem wymienić ją na stałą - ale jak ocieplić w lutym ul jednościenny? Z tym problemem teraz się borykam.
3. OPTYMALIZACJA TERMINU OCIEPLENIA. Kiedy należy ocieplić zimny ul? Chyba cezurą nie może być pierwszy oblot, bo wiemy, ze niekiedy jest on w połowie stycznia. Ja postępuję dość schematycznie. Wszyscy wiedzą, że królowa zaczyna niewielkie czerwienie już pod koniec stycznia (również w ulach schłodzonych), zatem jeżeli temperatura zewnętrzna nie jest niższa niż -10 stopni C. to wraz ciastem miodowo-cukrowym i olejkiem eterycznym (w osobnych opakowaniach) daję górne ocieplenie pszczołom w drugiej połowie lutego. Na wiosnę wychodzą pszczoły silne, świetnie przygotowane do wczesnych pożytków.
Na koniec przepraszam wszystkich, którzy powyższe tak długie wywody będą uważali za marudzenie starego pszczelarza, ale poruszyliście Panowie niezwykle ciekawy temat-rzekę, co sprowokowało powyższe marudzenia.
Pozdrawiam
Maciej Winiarski
|
Fakt, nie miały dennic osiatkowanych, co nie za bardzo zmienia postać rzeczy.
) wilgotnosc pojdzie w gore i moga tego nie wytrzymac
tym bardziej, że to są szerokie deski często 25-30 cm
