WPŁYW OSOBNIKÓW MĘSKICH PSZCZOŁY MIODNEJ NA AKTYWNOŚĆ ROBOTNIC
Wiedza na temat poza reprodukcyjnej roli trutni jest niewielka. Obecność trutni w rodzinie pszczelej wzbudza wśród pszczelarzy liczne kontrowersje, tak jak to uczynił kol. kancukiewicz wysyłając mnie do tematu HUMOR jak napisałem że rodzina jest pobudzana do pracy przez obecność trutni . Nadal istnieje praktyka w śród pszczelarzy , ścinania czerwiu trutowego na siłę (chłop żywemu nie przepuści). Tymczasem brak jednoznacznych naukowych dowodów , że rodziny obciążone wychowem trutni pracują mniej wydajnie. Nieliczne badania odnoszące się do wpływu trutni na rodzinę pszczelą niosą za sobą sprzeczne wyniki. W Katedrze Hodowli Owadów Użytkowych AR w Poznaniu przeprowadzono serię badań, których celem było porównanie aktywności fizjologicznej i behawioralnej pszczół robotnic przebywających w i bez obecności trutni.
W pierwszym etapie badań (w latach 2000-2002) porównywano kondycję pszczół przetrzymywanych w cieplarkach bez matek w małych ulikach (150 osobników/ulik) ztrutniami i bez trutni. Pszczołom dawono paszę białkowo-cukrową (ciasto pyłkowo-cukrowe) lub bezpyłkową (ciasto cukrowe). Stwierdzono istotnie niższe
spożycie ciasta pyłkowo-cukrowego przez pszczoły przetrzymywane z trutniami (0,0142 g/pszczołę/dzień). Jednocześnie robotnice z tej grupy miały w istotnie wyższym stopniu rozwinięte gruczoły gardzielowe (średnio 3,72 w skali Maurizio), jak również zanotowano tu istotnie niższe upadki (48% w ciągu 14 dni). Odpowiednio dla grupy przetrzymywanej bez trutni żywionej ciastem pyłkowo-cukrowym , wartości te wynoszą: 0,0119 g/pszczołę/dzień; 3,43; 64%.
W grupie przetrzymywanej z trutniami otrzymującej ciasto cukrowe zanotowano lepiej rozwinięte ciało tłuszczowe (średnio 2,04 w skali Maurizio versus 1,6 w grupie bez trutni) oraz wyższą zawartość białka ogólnego i tłuszczu surowego w ciele robotnic. Pod względem pozostałych badanych cech grupy z trutniami i bez trutni nie różniły się statystycznie istotnie.
Opisane wyniki sugerują, że w obecności trutni organizm robotnic pracuje wydajniej, tj. lepiej wykorzystuje składniki pokarmowe zawarte w paszy. Na uwagę zasługuje szczególnie dobra kondycja pszczół pozbawionych dostępu do żródła białka.
W drugim etapie testu laboratoryjnego (w roku 2002) pszczołom , przetrzymywanym jw., podawano syrop cukrowy (1:1). Po 14 dniach obliczono procent pobranego syropu złożony w komórkach plastra. Utworzono 3 grupy doświadczalne: w jednej cieplarce umieszczono wyłącznie uliki z robotnicami (R), w drugiej zaś uliki z robotnicami i trutniami (R+T) oraz uliki tylko z robotnicami (R[T]).
W tym ostatnim przypadku chodziło o sprawdzenie zachowania pszczół przebywających w obecności trutni, nie mających jednak z nimi kontaktu dotykowego i wzrokowego. W poszczególnych grupach pszczoły zmagazynowały następujący procent pobranego syropu: R-24%; R+T-39%; R[T]-33%.
Trzeci etap doświadczeń przeprowadzono w pasiece (w roku 2002). W ulikach weselnych 4-ramkowych (10x10 cm) utworzono rodzinki słabe (500 robotnic) i silne (1000 robotnic) z matkami. Do części rodzinek silnych i słabych wprowadzono trutnie.
Codziennie w ciągu miesiąca (lipiec) w godzinach południowych liczono robotnice wylatujące i wlatujące do ula. Stwierdzono, że pszczoły z rodzinek słabych z trutniami istotnie częściej wylatywały/powracały do ula (średnio 7,1 osobnika/5 minut versus 5,3 osobnika/5minut w rodzinkach bez trutni). Nie stwierdzono istotnych różnic w intensywności lotów pszczół z rodzinek silnych z trutniami i bez trutni (odpowiednio:13,5 osobnika/5minut versus 13,7 osobnika/5minut). Jednak w przypadku rodzinek silnych z trutniami zanotowano znaczne wahania w ilości lotów w poszczególnych dniach, i to niezależnie od warunków pogodowych.
Przedstawione powyżej wyniki mogą potwierdzać obserwację nielicznych pszczelarzy , między innymi zarówno moje , że obecność osobników męskich nie wpływa na obniżenie zbiorów miodu, jak się powszechnie twierdzi a wręcz przeciwnie , rodzina jest tym sposobem stymulowana do pracy .
Ryszard B.
|