Metody oceny stopnia inwazji V. destructor w rodzinach pszczelich
1. Orientacyjna ocena nasilenia inwazji V. destructor na podstawie obserwacji pszczół dorosłych podczas przeglądu rodzin pszczelich
Odnotowanie (podczas obserwacji pszczół na plastrach) owadów o postrzępionych i zdeformowanych skrzydłach lub obecności na ich ciele roztoczy świadczy o około 10-procentowym lub większym porażeniu. Jeśli przegląd wykonywany jest wiosną (2-3 kg pszczół w gnieździe = 20-30 tys. owadów), można uznać, że liczba pasożytów w rodzinie może sięgać 3 tys. W tej sytuacji rodzinę trzeba leczyć jeszcze wiosną. Latem, przy 4-8 kg pszczół (40-80 tys. owadów), liczba V. destructor może wynosić nawet 8 tys., jesienią zaś - 4-5 tys. W obu przypadkach jest to porażenie krytyczne i rodzinom należy bezzwłocznie pomóc.
2. Badanie osypu
Mianem osypu określa się wszystko to, co gromadzi się na dnie ula, czyli na dennicy - martwe pszczoły, kawałki woskowych zasklepów z plastrów, martwe pasożyty, martwy czerw itp. Oglądanie osypu najlepiej przeprowadzić z zastosowaniem lupy stereoskopowej.
badanie osypu zimowego zebranego wczesną wiosną z dennic lub wkładek dennicowych Można przyjąć, że obecność w nim kilkanastu samic V. destructor oznacza niskie porażenie, kilkadziesiąt - średnie, powyżej stu - wysokie, a leczenie rodzin należy w tym ostatnim przypadku przeprowadzić wiosną.
badanie osypu letniego
Na jego podstawie można określić z dużym prawdopodobieństwem, jakie będzie porażenie w końcu sezonu i kiedy należy stosować zabiegi chemiczne. Osyp należy pobrać z określonego przedziału czasowego (najlepiej nie dłuższego niż dwa tygodnie) i wyliczyć tzw. średni dobowy osyp pasożyta (dzieląc liczbę dni przez liczbę znalezionych pasożytów).
Dobrym wskaźnikiem jest średni dobowy osyp pasożyta wyliczony z ostatnich dwóch tygodni lipca. Jeśli wynosi on jedną samicę na dobę lub więcej, oznacza to, że porażenie jest duże i należy zwalczać warrozę już w sierpniu, po ostatnim miodobraniu. Przy mniejszym porażeniu można przeprowadzić zabiegi później, nawet dopiero w listopadzie, gdy w rodzinach nie ma już czerwiu (większa skuteczność zabiegów, mniejsze skażenie).
Na podstawie licznych badań z zakresu możliwości prognozowania wielkości porażenia w rodzinach pszczelich na podstawie naturalnego osypu V. destructor stwierdzono, że w rodzinach, w których osyp dobowy pasożyta na przełomie czerwca i lipca wynosi sześć i więcej pasożytów lub wyliczony w lipcu - powyżej 7-8 pasożytów, lub powyżej 10 pasożytów na przełomie lipca i sierpnia, to można uznać, że w rodzinach tych na jesieni wystąpi porażenie krytyczne (3-4 tys. pasożytów na rodzinę), grożące zagładą rodzin. Pomocne jest także określanie liczby martwych roztoczy spadających na wkładki dennicowe późną jesienią (listopad), już po wykonaniu zabiegów leczniczych, gdy w rodzinach pszczelich brak czerwiu. Jeśli wówczas na dobę nie sypie się więcej niż jeden pasożyt, oznacza to, że wykonane zabiegi chemiczne były wystarczająco skuteczne i można zrezygnować z dodatkowych zabiegów. W celu określenia spodziewanego nasilenia inwazji V. destructor na jesieni opracowano tzw. tabele prognostyczne. Wyliczając osyp dobowy pasożyta dla dowolnie wybranych trzytygodniowych okresów w miesiącach lipiec-sierpień, można z nich odczytać przybliżoną wielkość (z dokładnością do 400 pasożytów) porażenia rodzin na jesieni. OIE zaleca badanie bardzo licznych osypów metodą flotacji. W tym celu osyp suszy się przez 24 godziny, następnie zalewa się przemysłowym alkoholem etylowym i miesza przez minutę. Jeśli osyp zawiera wosk lub propolis, czynność tę wydłuża się do 10-20 minut. Obserwuje się pasożyty wypływające na powierzchnię.
3. Badanie czerwiu
Bardziej miarodajne wyniki daje badanie czerwiu trutowego. Przy jego braku badanie należy wykonać na czerwiu pszczelim. Ocena ta wymaga odsklepienia minimum 100 komórek z czerwiem (bardziej dokładna jest ocena przy odsklepieniu 130-150 komórek). Przy małym porażeniu metoda może okazać się mniej przydatna. Dla liczbowego określenia porażenia należy policzyć osobniki V. destructor wewnątrz komórek i na czerwiu, liczbę komórek odsklepionych i liczbę komórek, w których znajdowały się roztocze.
Pozwala to wyliczyć intensywność inwazji (Ii), oznaczającą liczbę roztoczy w 100 komórkach czerwiu, bądź ekstensywność inwazji (Ei), czyli procent komórek zarażonych.
Ii (%) = (liczba V.d. / liczba komórek odsklepionych) x 100
Ei (%) = (liczba komórek z V.d. / liczba wszystkich odsklepionych komórek) 100
Uzyskanie wyniku ekstensywności inwazji w granicach do 5% może być zinterpretowane jako niskie porażenie, a powyżej 25% - jako porażenie wysokie, zagrażające rodzinom. Metodę tę można wykorzystać także do określenia skuteczności przeprowadzonych zabiegów leczniczych. W tym celu oznaczamy stopień porażenia rodzin przed i po leczeniu.
4. Badanie pszczół
Do tego celu należy pobrać próbki pszczół liczące około 200-250 owadów, z plastrów z niezasklepionym czerwiem. Próby pszczół należy pobrać z każdej rodziny, ponieważ porażenie rodzin nawet w obrębie jednej pasieki jest bardzo zróżnicowane. W dużych pasiekach próby pszczół należy pobrać co najmniej z 20% rodzin.
Według zaleceń OIE pszczoły po zabiciu (przez zalanie spirytusem lub alkoholem) miesza się przez 10 minut, a następnie przelewa przez sito o 2-3-milimetrowych oczkach.
Na podstawie tego badania również można wyliczyć stopień porażenia rodzin.
St.por. (%) = (liczba V.d. / liczba pszczół w próbie) x 100
Jeśli chcemy uzyskać przybliżoną liczbę pasożytów w całej rodzinie, w obliczeniach należy uwzględnić przybliżoną liczbę pszczół obecnych w gnieździe w okresie wykonywania oceny. Należy również pamiętać, że jeśli w tym czasie w rodzinach znajduje się dużo czerwiu, to nawet 70% roztoczy może być ukrytych pod zasklepami, a więc faktyczne porażenie rodzin jest wyższe od wyliczonego.
powyższy tekst jest wycinkiem z tego
Tekstu
Na dole Jest
Tabela
Jeszcze
To warto przeczytać
Zaloguj się
Zarejestruj się
FAQ
